Binh Nguyen

1000K

Tôi vừa tích luỹ được 1.000 kilomet đầu tiên qua hơn 122 giờ chạy.

Nếu tính cả những đoạn đường hỗn hợp vừa chạy vừa đi bộ thì quãng đường thực tế có thể hơn 1.200 kilomet một chút. Còn nếu chỉ tính quãng đường chạy thực sự nghiêm túc thì con số là 1.000.

Ngày đầu tiên tôi chạy là ngày 1/3/2023, một buổi sáng đẹp trời với gió xuân vẫn còn dịu nhẹ và trời thì trong vắt. Chúng tôi (tôi và vợ) quyết định rằng không chỗ nào thích hợp hơn để đánh dấu một sự khởi đầu mới mẻ như vậy bằng việc chạy trên Bờ Hồ. Trải qua bảy tháng rưỡi, tôi đã có cơ hội chạy ở một vài thành phố vui vẻ mà mình đặt chân đến, tích luỹ được cự ly có lẽ là đủ lớn để chắc chắn rằng mình đã bước qua giai đoạn xây dựng thói quen mới cho sinh hoạt hàng ngày, từ đó ghi nhận những thay đổi tích cực lên sức khoẻ và tinh thần của mình.

Tôi không phải một người nghiện chạy bộ. Như đã nói ở lần trước, tôi hợp với tập tạ hơn. Tuy vậy chạy bộ và tập tạ bổ sung lẫn nhau để giúp tôi phát triển những khiếm khuyết thể chất mà nếu thiếu một trong hai tôi sẽ không xây dựng được. Nếu nghĩ sâu xa hơn một chút, nguyên lý của thể thao là đặt bạn vào một trạng thái thử nghiệm cái mới và thất bại liên tục để dạy cho bạn những bài học kinh nghiệm, từ đó dần dần học hỏi, thích nghi, và tìm ra cách để đạt tới mục tiêu.

Đối với tập tạ mà nói, nếu muốn nâng một mức tạ lớn hơn, bạn bắt buộc phải tập với cường độ và tần suất không nhỏ ngày qua ngày, khiến cho các sợi cơ li ti bị tổn thương và trong quá trình phục hồi, nhờ dinh dưỡng, nhờ nền tảng thể chất của bạn mà các sợi cơ dần trở nên gan lỳ cứng cáp hơn chính chúng trong quá khứ, từ đó khiến cơ bắp của bạn phát triển để đáp ứng được sức ép mà chúng phải chịu đựng.

Thể thao tức là đi qua đau đớn để phát triển, theo cả nghĩa bóng và nghĩa đen. Tính triết học của thể thao chính là điểm gây hứng thú nhất cho ta để không ngừng đào luyện con người mình. Khi tập luyện hai bộ môn cùng lúc, ta lại học được thêm về sự cân bằng giữa chúng – chạy thế nào là quá ít hay quá nhiều, hay tập tạ thế nào là quá nhiều và quá ít, và làm sao để kết hợp nhuần nhuyễn được hai bộ môn – để đạt đến tiêu chuẩn của bản thân cũng chính là khía cạnh gây hứng thú ở một tầm cao mới.

Tôi vẫn đang học hỏi, dựa trên quá trình tập luyện hai bộ môn này hàng ngày.

Nhưng tạm bỏ qua các khía cạnh sâu sa, điều thấy rõ nhất là tôi đã giảm tương đối đáng kể cân nặng từ khi chạy bộ. Có lẽ là sáu đến bảy kilogram gì đó. Một số người lâu không gặp tôi, khi gặp lại phản ứng chung là họ đều ngạc nhiên vì tôi gầy quá. Có một số người còn nghĩ là tôi bị ốm và tỏ ra lo lắng cho tôi (cười). Nhưng họ không biết rằng việc giảm được từng ấy cân nặng khiến tôi khoẻ mạnh hơn ra sao, vì tôi khá chắc chắn rằng phần lớn trong số cân nặng biến mất ấy là mỡ thừa mà cơ thể đã tích luỹ suốt bao năm qua. Hẳn nhiên tôi cũng mất đi một ít cơ bắp xây dựng trong phòng tập, tuy vậy ai mà cần đến từng ấy mỡ thừa cơ chứ.

Tôi cũng ghi nhận mình không hề bị ốm kể từ khi chạy bộ. Chạy suốt từ mùa xuân cho đến cuối thu, tức là qua vài đợt giao mùa với cái thời tiết độc hại của Hà Nội chỉ chực chờ đánh gục ta xuống; hầu như năm nào tôi cũng sẽ ốm vài lần; tôi không gặp một vấn đề đáng kể nào về sức khoẻ, một trận ốm nhẹ cũng không. Tuy vậy tôi biết rằng mùa đông Hà Nội mới thực sự là khó chịu. Tôi tự đặt ra thử thách cho bản thân là sẽ không ốm vào mùa đông sắp tới. Nếu điều này xảy ra thì sẽ là một kỷ lục.

Thật vậy, kể từ khi chạy bộ tôi cảm nhận được mình đã trở nên rất khó bị ốm, ít nhất là so với tôi hồi trước.

Tôi cũng thoát khỏi bệnh đau đầu kinh niên. Tôi không rõ mình có bị đau nửa đầu hay không nhưng thường thì một tuần tôi sẽ bị đau một lần, nhất là những khi trời nắng gắt. Và nếu ở trong những giai đoạn công việc căng thẳng thì càng tệ hại. Đây vốn là điều bất tiện nhất trong cuộc sống của tôi trong nhiều năm nhưng tôi bất ngờ khi cơn đau đầu đã thực sự biến mất.

Tuy không hẳn là một lời kêu gọi; tôi ít khi kêu gọi ai đi tập hoặc đi chạy bộ vì vốn dĩ việc rèn luyện sức khoẻ là một vấn đề hết sức cá nhân và phần nhiều phải đến từ sự tự giác và tự nhận thức của mỗi người; tôi muốn nói điều này: Nếu bạn đang thấy không khoẻ mạnh, thử chạy bộ xem sao. Tôi cảm thấy rằng nếu bạn đã bước qua tuổi 30 mà không duy trì một hoạt động rèn luyện thể chất nào đó, sẽ sớm thôi bạn cảm thấy mình như 40 tuổi. Sau tuổi 30, hoặc muộn hơn là sau tuổi 40, những hoa mộng phù vân và tham vọng của tuổi trẻ, tin tôi đi, sẽ không còn đủ lớn đến mức bạn đánh đổi sức khoẻ của mình giống như khi bạn trẻ hơn đâu.

***

Nhưng có phải cứ xách giày ra đường chạy bộ thì bạn sẽ tự nhiên khoẻ mạnh, vui vẻ và hạnh phúc hơn không?

Không hẳn là như vậy.

Tôi nhận ra những thứ trên được cải thiện là do mình đã thay đổi phần nhiều nếp sống hàng ngày. Việc xoay xở để dành chút ít thời gian trong ngày cho chạy bộ chắc chắn đòi hỏi ta phải sắp xếp lại đôi thứ trong cuộc sống. Tôi để mình dậy sớm hơn, đặng có thời gian cho những nghi lễ buổi sáng. Một buổi sáng lý tưởng, thường nhật của tôi ngay từ khi mở mắt sẽ là vệ sinh cá nhân thật sớm, uống một cốc quất mật ong ấm ba mươi phút trước khi ăn sáng với ngũ cốc, sữa tươi và hoa quả. Khoảng thời gian ở giữa là dành cho dãn cơ phục hồi. Hầu hết thời gian tôi kịp xong xuôi mọi việc trước khi mọi người trong nhà ngủ dậy. Sau đó là khoảng thời gian gia đình.

Nghe có vẻ lạ nhưng tôi đã bỏ hẳn cà phê. Một, hai năm gần đây tôi phải lòng với thứ cà phê kem béo. Nếu bạn từng uống Bà Nà ở Reng Reng hoặc August của Drew Coffee thì bạn sẽ hiểu tôi muốn nói gì. Đó là espresso pha cùng sữa tươi, kem béo và sữa đặc, uống chung với đá lạnh. Từng có thời gian việc loay hoay pha chế từng cốc cà phê là khởi đầu tốt lành cho một ngày mới của tôi, chưa kể đến việc nhâm nhi chúng sau đó. Nếu đó là một ngày nắng đẹp để có thể nằm dài trên ghế papasan mà đọc sách, để mặc cho nắng mới bên ngoài cửa sổ thi nhau chiếu xuống ôm ấp lấy thân thể của ta thì đó quả là một buổi sáng mùa Thu đáng sống cho trọn vẹn.

Nhưng sau một thời gian thì tôi nhận ra mình gặp hiện tượng giống như nhiều người bị không dung nạp được lactose khi uống sữa. Cà phê kem béo rất ngon, đặc biệt ở hậu vị, nhưng tôi dễ gặp chứng đầy bụng gây khó chịu suốt nhiều tiếng đồng hồ. Và tất nhiên vì có chứa nhiều chất béo, nếu uống quá nhiều ta hẳn sẽ tích tụ một lượng mỡ thừa không thể xem thường.

Bạn hẳn có thể hình dung ra được, sau khi làm tất cả những nghi lễ buổi sáng kể trên, nếu tiếp tục lách cách pha cà phê thì tôi sẽ không còn thời gian nữa. Vả lại, sau khi đổ chút mồ hôi cho dãn cơ buổi sáng, cái tôi thèm muốn là một chai nước suối mát lạnh hơn. Vì vậy sau một khoảng thời gian, một cách tự nhiên, tôi tiến tới giảm dần cà phê và cuối cùng là cắt hẳn. Hãn hữu lắm tôi mới pha một cốc, hoặc chỉ uống cà phê mỗi dịp ra ngoài ngồi ở quán quen, vốn dĩ cũng không còn quá nhiều (đúng vậy, tôi đã không còn thích lê la ở một quán cà phê ngoài đường so với việc nằm đọc sách ở nhà mình).

Tôi chưa ngủ được sớm hơn đáng kể, nhưng chắn chắn là ngủ nhanh và ngủ ngon hơn mỗi khi đi chạy bộ về. Vợ tôi hay than phiền rằng đôi khi chúng tôi đã làm hết sức để cho con đi ngủ sớm và xong hết các việc để có thể xem phim đêm với nhau, nhưng chưa kịp xem thì tôi đã ngủ mất rồi. Thật vậy, trong những giai đoạn tập luyện cật lực, bao gồm cả tập tạ và chạy bộ, tôi quả là đã cố tình thúc ép bản thân một cách nặng nhọc. Tôi vui khi thấy mình chạy được lâu hơn và nhanh hơn, dù kết quả hết sức chậm rãi. Nên khi đặt ra một mục tiêu mới, tôi nôn nóng bản thân thực hiện. Kết quả là hầu hết cuối ngày tôi trở nên kiệt quệ, chỉ mau chóng để đặt lưng lên chiếc giường êm ái. Nhưng sự kiệt quệ có kiểm soát này chỉ kéo dài trong một đêm, đến sáng hôm sau khi đã được nghỉ ngơi vừa đủ, nguồn năng lượng sống trong tôi trở lại để sẵn sàng cho một chu kỳ ngày mới tiếp theo không có mấy điểm khác biệt.

Tôi cũng bén duyên với ngủ trưa, hoặc nói đúng hơn là những chợp mắt ngắn, đôi khi là siêu ngắn, ở khoảng giữa mỗi ngày. Tôi từng không coi trọng việc ngủ trưa. Cho đến khi vận động nhiều và nặng nhọc hơn trong ngày tôi mới thấy việc có thể chợp mắt dăm ba phút vào buổi trưa là tuyệt đối không thể coi thường. Nó giống như việc bạn sạc lại pin cho một chiếc xe điện để đi được quãng đường dài hơn vậy. Dù có mạnh mẽ đến đâu thì một động cơ tốt nhất cũng cần những chặng nghỉ bù.

Rõ ràng nhận thấy tôi đã xây dựng nề nếp hàng ngày với trụ cột chính là chạy bộ cùng những vệ tinh sinh hoạt cố gắng để trở nên lành mạnh quay xung quanh nó. Nói cho cùng thì chạy bộ là một hoạt động nặng nhọc. Tôi chạy sáu ngày mỗi tuần, một tiếng đến một tiếng rưỡi đồng hồ mỗi ngày. Qua thời gian tôi cố gắng để nâng cự ly hoặc tốc độ của mình lên. Gần đây tôi đã có thể chạy mỗi ngày bảy kilomet, nếu đó là ngày chạy dài thì cự ly thông thường là mười kilomet. Kèm theo đó tôi vẫn duy trì tập thể lực với tạ ba hoặc bốn buổi. Tôi đã lặng lẽ duy trì nhịp điệu tập luyện như vậy được hơn nửa năm nay rồi. Bạn cũng có thể đoán được, nếu không cố gắng để trở nên lành mạnh hơn, tôi chắc chắn không thể giữ được nhịp độ thông thường và khiến chính bản thân mình mệt mỏi. Nói cho cùng thì luyện tập thể chất là để cơ thể khoẻ mạnh hơn chứ không phải là ngược lại.

Nếu không có sự kiện gì lớn lao ngăn chặn và giả dụ sắp xếp được chút ít thời gian, tôi luôn sẵn sàng xuống đường chạy bộ. Mỗi khi đến thăm một thành phố mới, và nếu đó là một thành phố xinh đẹp mà tôi yêu mến, cái thôi thúc bên trong tôi được chầm chậm chạy qua một vài góc phố đặng quan sát cuộc sống ở nơi đây lại càng trào lên mạnh mẽ dữ dội. Và tôi cứ thế mà chạy.

***

Tính đến tháng Mười, tôi đã tích luỹ được 1.000 kilomet đầu tiên. Để đánh dấu sự kiện nho nhỏ này, tôi quyết định thử chạy một vòng Hồ Tây.

Tôi chỉ mới chạy cự ly dài nhất không ngừng nghỉ là 10 kilomet, hoặc hơn một chút. Tuy vậy, lần cuối chạy cự ly dài vào tuần trước tôi đã cảm thấy hoàn toàn thoải mái và dường như mình thậm chí còn chút sức lực để chạy thêm. Nên khi ý tưởng ập đến, tôi tò mò liệu mình đã đủ sức để chạy một vòng Hồ Tây hay chưa. Phải biết rằng chu vi một vòng Hồ Tây rơi vào đâu đó từ 14.5 đến 16 kilomet tuỳ vào cung đường bạn chạy. Tức là gần gấp rưỡi so với cự ly dài nhất của tôi. Nếu là một người chạy khôn ngoan, thông thường người ta sẽ không tăng hẳn cự ly lên như vậy mà sẽ tập từ từ và tích luỹ một vài lần chạy ở cự ly 12 đến 13 kilomet, trước khi thực sự chạy 15, 16 kilomet một cách an toàn.

Đợt gió lạnh tràn đến dưới ảnh hưởng của cơn bão số 5 khiến tiết Thu trở nên bỗng giống mùa Đông hơn. Nói cách khác, nếu thời tiết cứ duy trì tình trạng mát mẻ ổn định thì những người chạy bộ chúng tôi sẽ vô cùng hạnh phúc. Từ tháng Mười trở đi cũng là lúc các giải chạy marathon được tổ chức bùng nổ. Những người chạy bộ chuyên nghiệp hầu như đã hoàn tất chương trình tập luyện kéo dài của mình để sẵn sàng cạnh tranh cho thành tích mới. Thế giới marathon vừa có hai sự kiện chấn động, Kipchope vô địch giải Berlin lần thứ năm và người đồng hương Kenya trẻ tuổi của anh, Kelvin Kiptum, phá kỷ lục marathon trong một cuộc thi chính thức tại Chicago với thành tích 2:00:35. Giới hạn của con người quả thật là phi thường.

Người chạy bộ phong trào thường thường như tôi cũng chỉ mong làm được một cái gì đó khác thường. Nên tôi liều mạng chạy một vòng Hồ Tây. Tôi đã tập bài chạy dài 10 kilomet vào thứ bảy tuần trước, và tiếp tục một buổi chạy nhẹ 8 kilomet vào ngày hôm sau mà không cảm thấy quá sức mệt mỏi. Trái lại, tôi cảm thấy cực kỳ sung mãn. Tôi nhẩm tính nếu mình nghỉ ngơi hoàn toàn vào thứ hai thì có lẽ sẽ đủ sức khoẻ để chạy Hồ Tây vào sáng thứ ba. Trời đẹp gần đây, hoàn toàn không có nắng và gió thì đủ để khiến ta có thể chạy mà không đổ quá nhiều mồ hôi. Nói cho phải thì đó quả là điều kiện lý tưởng để chạy dài.

Nhưng hoá ra đó lại là ngày tệ nhất để tôi chạy một cự ly mới.

Thật không may, sáng hôm trước tôi vô tình khiến đầu gối của mình bị thương khi tập tạ. Vết đau không đốn ngã hai chân tôi, nhưng đó là kiểu vết thương sẽ cần vài ngày để tiêu tan cơn đau hoàn toàn, và khoảng thời gian ở giữa sẽ khiến đầu gối ta không thực sự dễ chịu. Như thể thế là chưa đủ, sáng hôm sau khi đưa các con đi học bằng xe máy, tôi lại tự quệt bàn chân mình xuống vỉa hè khiến nó lệch đi một đoạn và đau mất một lúc. Chỉ hai tiếng nữa là tôi sẽ chạy bộ và nếu tất cả những cơn đau này không chịu nhượng bộ, dường như tôi đã thất bại ngay trước khi thực sự bắt đầu. Góp phần vào cái sự không may của ngày hôm đó, cơn bão dường như tan đi khiến nắng gắt cứ tàn nhẫn tràn xuống thành phố. Thứ nắng hè đúng nghĩa, như để nhắc nhớ cho người ta hiểu chúng vẫn ở đây chứ chưa hề đi đâu, rằng mùa hè khốc liệt của Hà Nội sẽ còn kéo dài mãi mãi. Nói cho dễ hiểu, tôi đơn giản là đã chọn sai ngày để chạy bộ.

Vợ tôi cũng khuyên tôi nên hoãn sang ngày khác khi ái ngại nhìn tôi than thở về những điều phiền toái. Tuy vậy, tôi đã mất công chuẩn bị cho buổi hôm nay không hề qua loa chút nào. Tôi nghỉ ngơi đủ, đã dãn cơ đầy đủ và lặn lội đi mua chút ít gel chạy bộ để bổ sung năng lượng cho quãng đường dài. Tôi thậm chí đã tự chạy xe máy để tiền trạm con đường và đo đạc cẩn thận vào ngày hôm trước. Cơn háo hức khiến tôi dậy từ rất sớm, thực tế tôi đã ngủ hơi ít hơn cần thiết một chút, nhưng khi ngủ dậy tôi thấy khoẻ mạnh và chỉ muốn chạy. Cái nắng là thứ làm nản chí tôi nhất, nhưng biết đâu những ngày tới đây trời vẫn sẽ chỉ nắng nóng như vậy. Nếu thế thì tôi sẽ trì hoãn đến vô tận mất.

Thở dài một hơi, tôi xách xe lên Hồ Tây để chạy bộ.

***

Tôi gửi xe ở đầu đường Thanh Niên, làm nóng người cẩn thận, uống chút ít nước muối và bình tĩnh bắt đầu ở đầu đường Thuỵ Khê.

Cái nắng quả thực không thể chê được, tuy vậy bầu trời xanh ngắt và chút ít gió hồ phảng phất đến làm cho cảnh quan dịu bớt đi sự gay gắt. Nói cho đúng thì nếu còn có cây to che bóng nắng, ta cảm thấy tương đối dễ chịu. Tuy vậy hầu hết cung đường Hồ Tây chỉ có một lượng cây xanh vô cùng khiêm tốn, và trong phần lớn quãng đường tôi chịu đựng cái nắng chiếu thẳng xuống đầu mình. Đừng hiểu nhầm ý tôi, tôi không hề phàn nàn. Công bằng mà nói tôi đang được làm điều mình thích – chẳng những được chạy mà còn được thưởng thức khung cảnh bên hồ ngoạn ngục xung quanh. Mây không nhiều lắm trong một sáng mùa Thu nền nã như thế, nhưng tôi biết ơn vì đã có đủ mây để thi thoảng dấu đi bóng nắng rực rỡ của mặt trời. Những cơn gió là bạn đồng hành với tôi, dù không thường xuyên lắm. Và tôi bắt gặp ba đến bốn người chạy bộ ngược chiều với mình, chúng tôi đều vẫy tay với nhau, như một sự khích lệ tinh thần nho nhỏ.

Tôi nghỉ vài lần để uống chút nước và ăn ít gel chạy bộ. Khi đã quá kilomet thứ mười, tôi thấy thực sự tự tin mà không biết rằng vấn đề chỉ xảy ra sau kilomet thứ mười ba, cũng tức là tới giới hạn của mình. Những kilomet cuối tôi thấy mình y như trong mô tả của Murakami, trở thành một cỗ máy chỉ đơn giản là tự vận hành theo quán tính với sự rỗng không. Nhưng cuối cùng thì tôi cũng kịp kết thúc chặng đường trước khi cơn đau từ bắp chân và đầu gối chờ đến. Đó là cảm giác không hẳn là tự hào, nhưng tôi thấy vui vì mình đã hoàn thành, và trên hết là một sự nhẹ nhõm vì không còn phải chạy nữa.

Tôi đã có thể chạy một vòng Hồ Tây lần đầu tiên với tốc độ dưới 7 phút mỗi kilomet theo như kế hoạch. Nếu tập luyện chăm chỉ thêm nữa, tôi hẳn có thể tham gia một giải chạy nào đó vào năm sau và đó là mục tiêu của tôi.

Tôi dừng ở chùa Trấn Quốc và uống hai cốc trà đá lớn.

Phần thưởng cho tôi là những cảnh đẹp hết tầm mắt như thế này.

10/2023

October 27, 2023  Leave a comment

Niềm vui chạy bộ

Như đã nói hôm trước, mục đích chạy bộ của tôi là hy vọng một ngày nào đó có thể làm gương cho con trai tôi về tập thể thao, để từ đó giúp nó cải thiện thể chất khi lớn lên. Rèn luyện thể thao cũng liên quan rất nhiều đến một khía cạnh đáng quý khác, đó là rèn luyện ý chí. Có ý chí là rất quan trọng.

Tôi muốn con trai tôi là một người có ý chí.

***

Vì mục đích như vậy, tôi và vợ cố gắng xỏ giày và chạy/đi bộ nhiều lần mỗi tuần, không nghỉ tuần nào, trong suýt soát hai tháng qua. Không phải ngày nào cũng chạy, có ngày tôi và vợ đi bộ với nhau nếu cảm thấy không đủ khoẻ để chạy. Miễn sao mỗi ngày chạy/đi bộ tối thiểu 10,000 bước theo mục tiêu là được.

Tôi vẫn nhớ buổi chạy chính thức đầu tiên vào đúng sáng ngày 01/3, tôi và vợ lên Bờ Hồ, vừa để hưởng cái không khí vừa thử bắt đầu ở một địa điểm điển hình xem sao. Cố nhiên, cứ chạy được vài trăm mét là hai đứa phải dừng, như bất kỳ người bắt đầu nào. Nhưng nếu ta duy trì thói quen ấy đều đặn hàng tuần thì ta sẽ dần chạy được xa hơn và xa hơn nữa.

Và hôm nay, ngày 25/4 tôi vừa chinh phục được mốc 10 kilomet (10K) với pace 7:00, đạt được chính xác mục tiêu cự ly và nhịp độ mà tôi đề ra khi bắt đầu. Cứ cho là sau khoảng 3 tuần khi đạt được mốc 5 kilomet (5K) từ lần trước đi.

Cự ly 10K đầu tiên

So về thành tích phổ thông thì không có gì đáng nói – ở ngoài kia có đầy rẫy những người chạy bộ kiệt xuất vượt xa tôi nhiều. Về khía cạnh cá nhân, tôi nhẹ nhõm vì cũng chạm tới cái mình muốn. Nói chung đối với tôi thì không dễ dàng gì và đầy lần mình muốn bỏ cuộc cho rồi; đằng nào thì tôi có phải được thiên phú cho môn thể thao này đâu, rất nhiều lần tôi nghĩ như vậy, và thấy nản vì tiến bộ quá chậm, nhưng có những giá trị tinh thần vui vẻ đã giữ tôi lại với việc xỏ giày ra ngoài đường mỗi ngày. Hôm nay khi đạt được thành tích nho nhỏ này, tôi bỗng muốn chia sẻ một chút về nó – những suy nghĩ và niềm vui xung quanh việc chạy bộ.

***

Vì tôi vẫn duy trì việc tập thể hình bên cạnh chạy bộ, hệ quả là vợ tôi nhận xét tôi trông gọn đi một chút. Tôi từng tập thể hình bốn đến năm buổi một tuần. Giờ đây khi thêm môn chạy bộ, tôi tập tạ ít lại cả về tần suất và khối lượng, cố gắng duy trì hai đến ba buổi một tuần. Đôi khi tôi tập hai môn trong cùng một ngày nếu thấy có thể – chính xác như ngày hôm nay, một ngày khá đặc biệt khi mùa hè Hà Nội vào cuối tháng 4 bỗng chuyển lạnh dữ dội như níu kéo lần cuối cơn Đông muộn tưởng đã trốn thoát từ muôn kiếp trước, khiến người Hà Nội xôn xao lên hết cả – khi tôi tập tạ vào buổi sáng và chiều thì xỏ giày đi chạy.

Tập hai bộ môn cùng lúc cho phép tôi có cái nhìn mới mẻ về thể thao. Riêng việc hoạch định lại chương trình tập luyện để hoà hợp về mặt thời gian, thể chất và kết quả của hai bộ môn đã là một sự nghiên cứu và học hỏi thú vị. Cố nhiên tôi không muốn đánh mất từng ấy cơ bắp thể hình đã xây dựng nhiều năm. Tiêu chuẩn của bản thân tôi là sẽ làm sao để trông mình không gầy đét đi như một người chạy bộ đường dài điển hình, mà duy trì hình thể của một người tập thể hình chạy bộ.

Tôi cũng nhận ra tuy tôi yếu sức bền và mỗi cuộc chạy gần giống một cuộc hành xác, nhưng tôi không gặp quá nhiều vấn đề thường thấy của một người ít vận động bắt đầu hành trình thể thao. Điều này hẳn đến từ việc cơ thể tôi đã tích luỹ được một chút nền tảng thể chất qua nhiều năm tập luyện. Do đã có thói quen dãn cơ trước và sau khi tập, tôi không gặp triệu chứng mỏi cơ hay chuột rút khi chạy dài hơi. Đôi khi tôi cho phép mình chỉ khởi động qua loa vài phút là bắt đầu chạy ngay vì tự tin rằng cơ thể mình lúc nào cũng sẵn sàng để vận động. Cố nhiên điều này không đáng khuyến khích lắm vì ta không thể nói trước được điều gì trong thể thao. Thế nên nếu có điều kiện thì vẫn nên làm tuần tự dãn cơ, khởi động làm nóng, vận động cường độ nhẹ và tăng dần thì tốt hơn.

Ngoài ra, tôi không cần phải tập thêm các bài bổ trợ cơ bắp nữa vì đã làm điều này ở các buổi thể hình rồi. Chạy bộ là bộ môn huy động sức mạnh của toàn bộ cơ thể, trong đó các nhóm cơ chính cần cải thiện đặc biệt là vùng core, đùi, mông và đầu gối. Đến đây ta sẽ thấy lợi ích tuyệt vời nếu ta là một người tập thể hình từ trước. Thường xuyên tập nặng các bài compoud như bench press, squat và deadlift cho phép tôi có một vùng core và thân dưới tương đối khoẻ mạnh để có thể phục vụ việc chạy đường dài. Cơ thể tôi cũng đã quen với cái gọi là áp lực thể thao nên thần kinh của tôi không hoảng sợ lắm khi phải quen với một nhịp điệu mới. Những nền tảng này theo tôi là khá quan trọng để tôi có thể bắt đầu với chạy bộ.

Tuy vậy bên cạnh những nền tảng thể chất đó, tôi vẫn phải rèn luyện từ con số 0 với những điều kiện cơ bản của chạy bộ là sức bền, độ dẻo dai, nhịp thở và hệ thần kinh. Luyện tập sức bền là căng thẳng nhất! Ta không có đường tắt nào cả ngoài việc nhẫn nại chạy thêm từng chút một qua mỗi buổi và chờ đợi cơ thể ta thích nghi, phục hồi và phát triển lên để phục vụ áp lực mới. Quá trình chậm chạp này để nhắc nhớ cho ta rằng thể thao nói riêng và cuộc đời nói chung đều không có gì là dễ dàng, hãy chấp nhận nó đi nhé.

Việc kiểm soát hơi thở là vô cùng quan trọng. Quá trình từ việc thở dốc, hụt hơi khi chạy ngay cả những quãng ngắn cho đến khi ta dần điều hoà được hơi thở của mình là một sự chuyển biến kỳ diệu. Tôi mất vài tuần để tập thở và học cách đưa hơi thở của mình vào nhịp điệu kiểm soát được. Kết quả là, theo đo đạc của ứng dụng Nike Run Club, ở cự ly 10K thì số kilomet thứ 6-7-8-9 của tôi có pace chính xác như nhau là 7:05. Các kilomet trước đó và kilomet sau đó đều ở mốc 6:xx (tôi tăng tốc ở kilomet cuối để cố đạt được mốc 7:00 trung bình). Điều này cho thấy ở những chặng cuối trong cự ly 10K giới hạn của mình, tôi làm được một điều là duy trì nhịp thở chính xác như nhau, trong khi sức mạnh chắn chắn là đi xuống, để duy trì được nhịp độ không đổi. Nếu không giữ được nhịp thở thì gần như chắc chắn ta sẽ phải chạy chậm lại và tất cả mọi thứ sẽ loạn xạ hết cả.

Thật may vì điều đó đã không xảy ra.

Một điều quan trọng nữa đó là hệ thần kinh của ta phải tự tin khi đương đầu với áp lực mới. Trong đầu ta phải có câu nói dõng dạc: Ta sẽ làm được!

Trước buổi chạy 10K, cự ly dài nhất tôi có thể chạy là 8.5K cách đó hai ngày. Tuy vậy, điều kiện hoàn thành cự ly đó khá tệ khi chặng từ 7K đến 8K tôi chỉ có thể thở dốc và lê lết đi cho xong, và khi chạy đến 8.5K thì gần như cạn kiệt.

Nhưng hôm nay, sau buổi tập tạ vào buổi sáng và thấy cơ thể khoẻ mạnh, tôi nói với mình rằng: Ta sẽ chạy 10K!

Đó là một ngày lạnh, gió mùa từ đâu chảy xuống Hà Nội khiến cái nóng nực đột ngột biến mất. Tôi sinh ra vào tháng 7 nhưng lại đặc biệt ghét cái nóng nảy lửa của mùa hè Hà Nội mỗi năm lại thêm một phần khốc liệt. Cái nóng đến lũ mèo cũng không mặn mà phơi nắng ngủ nữa mà lười biếng núp vào bóng râm uể oải. Tôi luôn thấy cái nắng nóng của Bangkok có phần dễ chịu hơn, mà kể như Đà Lạt thì thật tuyệt vời! Đó là những nơi mà cái nắng nóng dung dưỡng cho nhựa sống của chúng ta. Còn cái nóng của Hà Nội thì thật là tàn nhẫn, tôi đã ở quá xa nó rồi.

Tôi chỉ sống nổi trong mùa Đông Hà Nội, vốn đã ngày càng ngắn lại, có khi chỉ gói gọn trong vài tuần thực sự.

Nhưng hôm nay thì Hà Nội không nóng nữa và nếu đây là lần cuối trong năm cái lạnh mới ập đến, tại sao tôi lại không làm điều gì đó đáng để lưu lại cơ chứ.

Vậy nên tôi chạy. Thời tiết ủng hộ, cơ thể khoẻ mạnh. Ta gần như không thể đánh lừa được cơ thể mình. Ta không thể nói với bộ não ta rằng thôi nào, hôm nay mình khoẻ mà, trong khi rõ ràng là ta đang ốm sốt 39 độ. Hệ thần kinh đòi hỏi từ ta một sự trung thực đáng kể mà ta khó lòng dấu diếm được. Nhưng hôm nay tôi thấy khoẻ từ bên trong nên tôi mạnh dạn nói với nó là tôi khoẻ, nên chúng ta hãy làm điều gì đó vui vẻ khác thường đi nào.

***

Người chạy bộ lâu dần sẽ hình thành ý niệm về khoảng cách tương đối rõ rệt.

Tôi biết chính xác quãng đường từ nhà tôi đến nhà Ngoại là 4,2 kilomet. Cung đường Trường Chinh – Lê Trọng Tấn – Nguyễn Lân là hơn 4 kilomet một chút. Tương tự như vậy, khoảng cách từ nhà tôi đến cổng trường con tôi ở Times City là hơn kém 2,5 kilomet. Ta cũng biết chu vi của Hồ Gươm là 1,7 kilomet, ở Hồ Tây – cung đường bám hồ có thể đạp xe và chạy bộ được – ở quãng 14,8 kilomet, vòng rộng hơn thì là 16 kilomet. Hồ Hale là khoảng 2,1 kilomet. Cách không xa bãi biển An Bàng của Hội An có một góc chạy bộ hình chữ nhật men theo khu nhà dân mà chu vi ở đó đúng bằng 1 kilomet, nơi tôi đã cố chạy cho đủ cự ly 5K cách đây một tuần. Và những khoảng cách tương tự. Theo thói quen, ta sẽ nhẩm dần khoảng cách ở những cung đường quen thuộc mà ta nghĩ ta sẽ chạy bộ được.

Từ nhà tôi đến chính giữa Hồ Gươm là khoảng 5,2 kilomet, theo đó nếu tôi chạy đủ một vòng khép kín đi-về thì có nghĩa là tôi hoàn thành được cụ ly 10K đầu đời. Cung đường này – đi Phố Huế lên và Bà Triệu về – cũng đúng là cung đường tôi đạp xe đi học thời cấp 2 ở một ngôi trường không xa Hồ Gươm là bao. Ai mà không nhớ cái thời học trò ngơ ngẩn nhỉ.

Trong lúc mải miết chạy, tôi hững hờ nghe các podcast ngẫu nhiên song song với chạy đuổi theo các suy nghĩ trong đầu. Có lúc tôi không suy nghĩ gì cả mà chỉ cố chạy. Nhưng phần lớn thời gian, tôi để ý xem từng mốc kilomet mới từ khi xuất phát là ở quãng nào trên đường. Đôi khi tôi ngạc nhiên vì hoá ra mốc 3 kilomet kể từ nhà mình lại là đoạn này, kilomet thứ 7 là ở đoạn kia. Nhưng kể từ kilomet thứ 9 trở đi, tôi chỉ tập trung chạy cho xong vì cũng sắp tới giới hạn sức khoẻ rồi.

Gió lạnh Hà Nội tuy đôi khi có cản tốc tôi, nhưng phần lớn thời gian sự dễ chịu của thời tiết đã động viên tôi rất nhiều.

***

Chạy xong hơn 10 kilomet, tôi dừng ở một quán trà đá ven đường và uống liền ba cốc lớn.

Có lẽ người hoàn thành cự ly marathon lần đầu tiên cũng có cảm giác tương tự, ở một cấp độ hài lòng cao hơn, là cảm giác nhẹ nhõm. Tôi đã đạt được mốc 10K, vậy tiếp theo hẳn phải là HM-21K và FM-42K nhỉ?

Tôi từng nghĩ mình sẽ chỉ duy trì ở cự ly 10K để cơ thể cải thiện nhịp tim và giúp cho tập thể hình tốt hơn. Nhưng khi đã thực sự chạy và yêu mến bộ môn này, ai mà chẳng muốn đi đến hết mức với nó cơ chứ.

***

Bạn đồng hành với cự ly 10K lần này là đôi giày Nike Pegasus 39 tôi mua hôm qua. Một sự đầu tư nho nhỏ của tôi. Đây là dòng giày chạy bộ phổ thông phù hợp cho tập luyện hàng ngày. Sau khi tham khảo quá nhiều loại giày, dù ưa thích Saucony hay Asics, tôi đưa ra lựa chọn an toàn là đôi Nike này.

Nike Pegasus 39

Tôi vẫn đang dùng một đôi Nike để đi bộ hàng ngày. Đây là một đôi “giày đôi” tôi và vợ mua mẫu giống nhau khi còn sống ở Bangkok. Lý do mua hồi đó là vì đôi giày nhẹ quá, đi bộ có vẻ êm ái. Khi tìm hiểu về Pegasus 39, tôi thấy tò mò về đôi Nike kia của mình nên lộn cái lưỡi gà lên để tìm tên của nó. Bất ngờ tột độ khi đó cũng chính là một đôi Pegasus! Một đôi Pegasus 34. Tôi không hề biết nhưng quả thực tôi và vợ đã vô tình mua một chiếc giày chạy bộ nổi danh của Nike chỉ để đi bộ (thời đó chưa ai tập chạy cả).

Thế là tôi mang hai đôi ra để so sánh xem sau vài năm, Nike đã phát triển dòng Pegasus lên như thế nào. Nhìn vào mắt thường cũng có thể thấy được về phần đế đã dày thêm đáng kể, và nhiều công nghệ đã được thêm vào bên trong để phục vụ cho thành tích của người chạy bộ.

Pegasus 39 vs. Pegasus 34

***

Vì là một người tập đồng thời cả thể hình và chạy bộ, tôi có thể thấy sự bổ trợ của chúng trong nhiệm vụ xây dựng thể chất chung, cũng như tính chất khác biệt của hai bộ môn.

Một trong những điểm khác biệt nhất có lẽ là cảm giác hưng phấn khi chạy bộ tương đối hiếm gặp trong thể hình. Thể hình là câu chuyện của bùng nổ và chịu sức ép trong thời gian ngắn. Chạy bộ là niềm vui kéo dài. Tuy nỗi niềm chung của hai bộ môn khi kết thúc tập luyện đều là sự nhẹ nhõm của việc không phải tập nữa, nhưng ở chạy bộ ta có cảm giác hài lòng cao hơn khi tập xong. Thể hình thì khác, mọi nỗ lực và sức mạnh ta đã bỏ vào ở giữa các set rồi, nên khi kết thúc là một sự kiệt quệ thực sự. Khi chạy bộ, ta mệt thì có thể nghỉ một chút rồi chạy tiếp gần như với sức khoẻ tương đương trước đó. Điều đó không xảy ra với người tập thể hình nghiêm túc. Nếu đó là rep tạ cuối, thì đó là rep tạ cuối, ta không cố thêm được nữa. Vậy nên khi kết thúc, tâm trạng của người tập thể hình là một thứ tương đối trống rỗng. Còn chạy bộ đến một mức độ nào đó, gần như ta thấy có thể chạy được mãi, chạy mãi vẫn được, và đó là một sự hưng phấn kéo dài.

Thể hình với đặc thù của nó là một hoạt động thể chất hầu hết được thực hiện trong nhà. Tất nhiên với ai tập ở phòng gym bãi biển Muscle Beach ở Venice, California (nơi Arnold từng tập) thì khác, nhưng có lẽ chỉ dưới 1% phòng gym trên thế giới là có không gian mở như vậy. Hầu hết người tập thể hình lầm lũi với tạ trong những không gian đóng, nơi ít tính chất xã hội.

Chạy bộ ngoài trời lại là hoạt động thể chất mở, nơi không gian tập luyện là bất cứ đâu có một cung đường thân thiện cho chạy bộ. Hoặc không nhất thiết phải thân thiện lắm – tại các đô thị như Hà Nội nơi người chạy bộ chạy trực tiếp bên cạnh mật độ giao thông điên rồ, đua với xe tải, xe phân khối lớn và tiếng ồn đô thị khủng khiếp, chuyện bình thường thôi, ta làm được gì bây giờ.

Cũng chính vì vậy, tuy ưu tiên của ta là cố gắng sải bước cho đều và quan tâm vào nhịp thở và quãng đường trước mắt, rất nhiều khi ta cho phép mình quan sát thật chậm cuộc sống diễn ra trước mắt. Quan sát ở một tốc độ chậm hơn khi ta chạy xe thông thường và nhanh hơn khi đi bộ, cái tốc độ nhập nhằng lý tưởng ở giữa đó đôi khi nắm bắt giúp ta những tiểu tiết nho nhỏ mà thú vị của cuộc sống mà ta bỏ qua. Bất kể những thứ ngẫu nhiên nào đi qua cái liếc mắt của ta và đọng lại trong đầu sẽ đều là những điều mà ta nên quan tâm. Những người chạy bộ sẽ đồng ý với tôi điều này.

Một niềm vui nho nhỏ nữa khi chạy trên đường đó là với sự phổ biến dần lên của môn chạy bộ, ở bất kỳ cung đường nào ta sẽ dễ dàng bắt gặp những người cũng đang chạy bộ như mình. Chạy bộ bản chất không phải một môn thể thao ganh đua (trừ khi chạy giải), nên thiên hướng tự nhiên là ta thấy được cổ vũ khi gặp những người bạn chạy bộ không quen, và cũng ngấm ngầm cổ vũ họ. Ai cũng đang có một hành trình của mình, ai cũng nên cố gắng.

Tôi nhớ đến hai cậu thanh niên chạy ngược chiều với tôi ở ngã tư Trường Chinh – Tôn Thất Tùng. Ở góc cua hẹp đó do xung quanh còn nhiều phương tiện, và để tránh đâm sầm vào nhau, tôi chủ động lách ra một chút để họ được chạy bình thường mà vượt qua tôi. Như vậy họ sẽ không bị ảnh hưởng đến nhịp thở. Khi chạm mặt nhau, cậu thanh niên thứ nhất mỉm cười với tôi, còn tôi và người thứ hai bật ngón tay với nhau. Tôi và họ đều không quen.

Ứng xử trong chạy bộ là chúng ta cố tránh ảnh hưởng đến nhịp độ của người khác.

Tôi rất hiểu vì sao Murakami viết cuốn sách đó cho những người đã vượt qua ông và bị ông vượt qua khi chạy bộ.

***

Chạy bộ đường dài ngoài trời là cơ hội để ta ngắm nhìn cuộc sống.

Nếu bạn hỏi mong muốn của tôi là gì, thì đây, tôi đang lên kế hoạch để có thể chạy ở nhiều thành phố trên thế giới nhất có thể.

Tôi đã nói điều này với vợ tôi, và chúng tôi thống nhất là kể từ giờ nếu đi du lịch ở đâu thì cũng sẽ đều mang đồ nghề chạy bộ theo để nếu có thể thì sẽ chạy được luôn khi cần.

Và thật may là đồ nghề chạy bộ hoàn toàn không cồng kềnh. Chỉ một đôi giày đủ tốt, một bộ quần áo thoáng là đủ.

Là có thể chạy ở bất cứ đâu.

Bangkok. Đà Lạt. Đài Bắc. Châu Âu. Úc. Mỹ…

April 26, 2023  Leave a comment